Άνοιξη

Άνοιξη
Ομορφιές από τον κόσμο

Κυριακή 10 Μαρτίου 2013

Ελληνική ΑΟΖ και ενεργειακά αποθέματα στον καιρό της κρίσης

Η πιθανότητα υδρογονανθράκων στο υπέδαφος της ελληνικής επικράτειας και η πιθανή εκμετάλλευση τους στον καιρό της κρίσης, επανήλθε στο προσκήνιο δυναμικά μετά την ανακάλυψη των κυπριακών κοιτασμάτων το 2010. Στην πραγματικότητα το θέμα τόσο του καθορισμού της ΑΟΖ όσο και της εκμετάλλευσης των όποιων ελληνικών ενεργειακών αποθεμάτων είναι αρκετά παλιό. Σήμερα όμως, στο μέσο μιας τεράστιας οικονομικής κρίσης, η οποία δεν ξέρουμε πόσο βαθειά είναι, ούτε πόσο ακόμα θα κρατήσει ποιο είναι το όφελος του καθορισμού ή όχι της ελληνικής ΑΟΖ και πόσο αξίζουν τα όποια κοιτάσματα της;
Όπως ξαναγράψαμε σε παλιότερη δημοσίευση μας (δημοσίευση 3/10/2012), ως ΑΟΖ ορίζεται "η πέραν και παρακείμενη της αιγιαλίτιδας ζώνης θαλάσσια περιοχή, το πλάτος της οποίας μπορεί να φτάσει τα 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται η αιγιαλίτιδα ζώνη." Αποτελεί μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και θεσμοθετήθηκε κατά την τρίτη σχετική διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών, το 1982. Η σύμβαση αυτή είναι γνωστή ως Σύμβαση του 1982 και περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα της ΑΟΖ σε αυτήν μπορείτε να δείτε εδώ:  http://www.un.org/depts/los/convention_agreements/texts/unclos/part5.htm
Για να ορίσει ένα παράκτιο κράτος ΑΟΖ πρέπει ή να την διακηρύξει ή σε περίπτωση που απέχει λιγότερο από 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές άλλου κράτους να προβεί σε από κοινού συμφωνία οριοθέτησης. Στην ανατολική Μεσόγειο τα παράκτια κράτη μπορούν μόνο να έλθουν σε συμφωνίες μεταξύ τους, καθώς κανένα κράτος δεν απέχει από κάποιο άλλο πάνω από 200 ναυτικά μίλια. Η Κύπρος έκανε ακριβώς αυτό με την Αίγυπτο, τον Λίβανο και το Ισραήλ. Προσέγγισε επίσης την Ελλάδα και την Συρία με τον ίδιο σκοπό. Στα όρια της ΑΟΖ της με το Ισραήλ ανακαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων (ήδη από το 2009 το Ισραήλ είχε προβεί σε μελέτες και εξορύξεις σε οικόπεδα επί της δικής του ΑΟΖ, πολύ κοντά στην κυπριακή ΑΟΖ). Από τα τέλη του 2011 η αμερικανική εταιρεία Noble εγκατέστησε γεωτρύπανο στο κυπριακό οικόπεδο 12 (Αφροδίτη) ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία ολοκλήρωσε  τον δεύτερο γύρο του διαγωνισμού αδειοδοτήσεων σε εταιρείες παραγωγής ενέργειας. 
Η Ελλάδα δεν έχει προβεί σε αντίστοιχες συμφωνίες ακόμα. Το καλοκαίρι του 2011 ο τότε υφυπουργός ΥΠΕΚΑ, κ. Μανιάτης με τον νόμο 4001/2011(βλ. http://www.maniatisy.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=4327:-a-&catid=63:2011-01-17-10-40-26&Itemid=11), μεταξύ άλλων, έκανε γνωστούς στην διεθνή κοινότητα τους ελληνικούς χάρτες για σεισμικές έρευνες, χάρτες που αποτελούν ένα σημαντικό βήμα για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Η ελληνική ΑΟΖ δεν μπορεί να ανακηρυχθεί, αν και κάτι τέτοιο θα ήταν πολύ ωραίο. Η θαλάσσια εγγύτητα μας με άλλες χώρες και τα νησιωτικά συμπλεγματα στο Αιγαίο πέλαγος, δεν επιτρέπουν την αυθαίρετη αυτή κίνηση της χώρας μας μέσα σε ειρηνικά τουλάχιστον πλαίσια. Η Ελλάδα θα πρέπει να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Αλβανία, την Ιταλία, την Λιβύη, την Κύπρο και την Τουρκία. Η πιθανή οριοθέτηση με την Κύπρο, ενοχλεί την Τουρκία που ισχυρίζεται πως περιορίζεται πολύ η δική της ΑΟΖ στην περιοχή (η Τουρκία έχει οριοθετήσει ΑΟΖ στην Μαύρη Θάλασσα αλλά όχι στην Μεσόγειο). Επιπλέον, διατείνεται υπέρ της άποψης πως τα νησιά του Αιγαίου δεν έχουν δικαιώμα σε ΑΟΖ και πως αυτή στο Αιγαίο πρέπει να οριοθετηθεί με την βάση της μέσης γραμμής(ηπειρωτικός κορμός της Ελλάδας). Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν έχει υπογράψει την Σύμβαση του 1982, είναι εύκολο να αντιληφθούμε πως η οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία θα είναι προβληματική και ως εκ τούτου χρειάζεται ένας μακρύς και υπομονετικός διάλογος μαζί της.
Ποιος ο σκοπός όμως της κήρυξης ή της οριοθέτησης ΑΟΖ; Η ύπαρξη ή μη της ΑΟΖ για ένα παράκτιο κράτος δεν επηρεάζει επουδενί τις υπόλοιπες θαλάσσιες ζώνες του (αιγιαλίτιδα ζώνη, υφαλοκρηπίδα κτλ) και φυσικά δεν επηρεάζει ούτε την εδαφική του κυριαρχία. Η ΑΟΖ εξυπηρετεί σκοπούς έρευνας και εκμετάλλευσης καθώς και προστασίας των θαλάσσιων πόρων και του περιβάλλοντος. Στην περίπτωση της Ελλάδας, μελέτες έδειξαν πως νοτίως της Κρήτης αλλά και στο Ιόνιο υπάρχουν σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Αυτό σημαίνει πως αν ενδιαφερθούν εταιρείες ενέργειας και προβούν σε εξορύξεις μετά από σχετικό διαγωνισμό αδειόδοτησης από την ελληνική πλευρά (η ύπαρξη κοιτασμάτων δεν προϋποθέτει πάντα πως η εξόρυξη τους είναι εύκολη και οικονομικά συμφέρουσα), και αν τα κοιτάσματα είναι τόσο σημαντικά όσο δείχνουν οι μελέτες (χρειάζονται πολλές μελέτες που απαιτούν χρόνο και χρήμα), η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει τους δικούς της υδρογονάνθρακες, να καλύψει ένα ποσοστό από τις ενεργειακές της ανάγκες και να φέρει επενδύσεις καθώς και νέες θέσεις εργασίας. Αν τα κοιτάσματα αυτά εκτός από μεγάλα σε μέγεθος είναι και εύκολο να εξορυχθούν, στην Ελλάδα μπορεί να προκύψουν ή να αναπτυχθούν νέα επιστημονικά πεδία και να βγουν νέοι επιστήμονες.
Λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας μας, οι εξορύξεις πρέπει να ανατεθούν σε ξένες εταιρείες. Με μια καλή συμφωνία μπορούμε να αποκομίσουμε κέρδη και με έξυπνη διαχείριση αυτών να προωθήσουμε την ανάπτυξη του τομέα της ενέργειας, σε μια χώρα που χρειάζεται ανάπτυξη επειγόντως σε κάθε τομέα. Για να γίνει αυτό η ύπαρξη ΑΟΖ σε περιοχές που μπορεί να επιφέρουν κρίση με γειτονικές χώρες (πχ το Αιγαίο ή η Ανατολική Μεσόγειος) δεν είναι απαραίτητη.  Η Ελλάδα μπορεί να το κάνει σε περιοχές μη αμφισβητούμενες, όπως είναι το Ιόνιο, και το κάνει σε κάποιες από αυτές, με αργά βήματα, αλλά το κάνει. Εμείς πιστεύουμε πως δεν είμαστε σε θέση σε αυτήν την χρονική συγκυρία να ρισκάρουμε εντάσεις με γειτονικές χώρες. Μια σοβαρή προσέγγιση του θέματος των πιθανών ενεργειακών μας αποθεμάτων και στην ξηρά και στην θάλασσα και μια αθόρυβη προώθηση του θέματος της ΑΟΖ είναι μια σοφή επιλογή κατά την γνώμη μας, θα ήταν δε ιδιαίτερα γόνιμο και βοηθητικό να σταματήσει η παραπληροφόρηση καθώς και η χρησιμοποίηση του θέματος για λόγους πολιτικής εσωτερικής προπαγάνδας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: